Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)

Yazar : Todi

Öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklarda bir diğer tanı grubu da Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğudur (DEHB). DEHB, dikkat problemleri ile birlikte gelişim düzeyine uygun olmayan aşırı hareketlilik, ataklık, istekleri erteleyeme, dürtüsellik, planlama yapamama gibi belirtilerin birlikte görüldüğü tablodur. Belirtiler erken çocukluk dönemlerinde başlar ve sonrasında çocuğun sosyal hayatı ve okul hayatında olumsuzluklara yol açar. DEHB, okul çağı çocukların %5’inde görülür. Bu demektir ki her sınıfta en az DEHB si olan 2-3 çocuk vardır.

 

DEHB, Nörogelişimsel bir bozukluk olduğu için belirtiler, erken çocukluk dönemlerinde başlayarak yaşam boyu devam edebilir. Erken tanı konulduğu ve uygun tedavi ve eğitim olanaklarının sağlandığı durumlarda bireyler gerek eğitim gerekse sosyal yaşamlarında başarılı olabilmektedir.

DEHB tanısı almış olan çocukların %80´i ergenlikte, %30-65´i erişkinlikte de bu belirtileri taşırlar. Bu nedenle DEHB çocukları olduğu kadar ergenleri ve erişkinleri de ilgilendiren bir sorundur. Erişkinler arasında görülme sıklığı %1-2’dir.

Tanı için belirtilerin 7 yaşından önce başlaması, belirtilerin birden fazla ortamda (ev, okul..) görülmesi gereklidir.

 

Dikkat eksikliği hiperaktivite tanısı alan çocuklar üç gruba ayrılır.

1- Sadece dikkat eksikliği olan grup

2- Sadece hiperaktivite (aşırı hareketlilik-dürtüsellik) olan grup

3- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite aynı anda görülen grup

Dikkat eksikliği; dikkatin bir noktaya toplayabilmesinde güçlük, dikkatin dış uyaranlarla kolay dağılabilmesi ve dikkatin sürdürülebilmesinde güçlük olarak görülebilir. Bunlar günlük hayatta ve okul hayatında; unutkanlık, kalemini defterini, eşyalarını sık kaybetme, sakarlık, düzensizlik, dağınıklık, sınavlarda işlem hatası, soruları eksik yanlış okuma, seçenekleri yanlış işaretleme, zor soruları yaparken basit sorularda hata yapma, sınavların sonuna doğru performansında düşme gibi karşımıza çıkabilir.

Tüm bu gruplar arasında en önemli sorun, dikkatin az olması değil, dikkatin kolay dağılabilmesidir, özellikle sınıf gibi kalabalık ortamlarda kolay dağılabilir. Dikkat eksikliği olan kişiler normal bireylere göre ilgilerini normal bireylere göre daha hızlı bir şekilde kaybeder, çabuk sıkılır ve hemen daha ilgi çekici bir şeyin arayışı içindedir. Sizinle konuşurken bir yandan saçınızı, odanızdaki eşyaları vb. incelerler, bu nedenle yanlışlıkla ‘’çok dikkatli’’ olarak nitelendirilebilir. Aynı anda pek çok şeyle ilgilenme tek bir şeye konsantre olmayı güçleştirir.

Ancak fazlaca ilgilerini çeken bir şeyle uğraşırken (televizyon seyretme, bilgisayar oynama gibi) dikkatlerini uzun süre sürdürebilirler, hatta saatlerini geçirebilirler. Annebabalar ‘‘sanki hep aklı başka yerde, çok sık eşya kaybediyor, sınıfta dersi dinlemiyor sürekli etrafıyla ilgileniyor, bilgisayarın başında saatlerce oturuyor ama ödevin başında en çok 10 dk geçirebiliyor’ diye yakınır

Hiperaktivite tanısı için çocuğun hareketliliğinin kendi yaşıt grubuna göre belirgin düzeyde fazla olması, ayrıca bu hareketliliğin çocuğun oyun, anaokulu, okul gibi günlük işlerde çocuk, aile ve öğretmenler için sorun oluşturması gereklidir. Uzun süre yerinde oturamaz, eli ayağı kıpır kıpıdır, çok konuşurlar. Hiperaktivite okul öncesi dönem ilkokul döneminde çok sorun yaratırken yaş ilerledikçe hiperaktivite bulguları azalabilir.

Dürtüsellik; acelecilik, sabırsızlık isteklerini erteleyememe, başkalarının sözünü kesme, sırasını beklemekte güçlük gibi sorunlar olduğunda düşünülür. Bir şey yapmadan önce sonucunu düşünmezler, akıllarına geleni hemen yaparlar.

DEHB okul öncesi belirtileri nelerdir? Huzursuz, devamlı atlayan zıplayan, sırasın bekleyemeyen oyundan oyuna atlayan sabırsız, kuralara uymayan, sık kaza geçiren, oyuncaklarını çabuk bozan, her tarafı karıştıran çocuklar olarak nitelendirilirler.

DEHB belirtileri ergenlikte devam eder mi? Tanı alan çocuklarda %60-%70 ergenlikte de belirtiler devam eder. Bazen sadece dikkat eksikliği olup hiperaktivitesi olmayan ergenlerde okul dersleri o döneme kadar bozulmuyor, lise dönemi gibi daha fazla çalışması dikkatini vermesi gereken dönemde okul başarısı giderek düşüyor ve ancak o zaman bir doktora başvurup tanı alabiliyorlar.

Çocukluktan ergenliğe geçişle (yaş büyüdükçe) aşırı hareketlilik, koşuşturup durma azalır bunun yerine huzursuzluk yerinde uzun süre oturamama, el ayak oynatma şekline dönüşür. Diğer ergenlere göre ergenlik dönemini daha zor geçirirler, ani tepkiler verme, kolay öfkelenme, dikkat dağınıklığı, okul başarısında ciddi düşüşler görülebilir.

 

DEHB Tanı Nasıl Konulur? Tedavisi Nasıldır?

DEHB için tanı koydurucu spesifik bir test yoktur. Çocukla görüşme, okul öğretmen, anne baba gibi olabildiğince fazla kaynaktan bilgi alma, bazı test ve ölçeklerin doldurulması tanı koymada yardımcıdır, ancak kesin tanı ancak çocuk ve ergen psikiyatrisinin klinik gözlemi ile konur. Tedavi aile, çocuk, okul ve çocuk psikiyatristinin iş birliği ve ortak çalışması, gerekli olan ilaçların kullanılması ile gerçekleşir

DEHB’da EĞİTİM:

DEHB de öncelikli olarak çocuk psikiyatristi değerlendirmesi ve ilaç tedavisine gerek olup olmadığına karar verilmesi gerekir. Gerekli hallerde medikal tedavi uygulanmalıdır.

DEHB de dikkat problemlerine yönelik eğitim desteği verilebilir. Dikkat, beynimizde öğrenme sürecinde yer alan işlevlerden birisidir. Bilişsel işlevler; dikkat, bellek, görsel algı ve işlemle, işitsel algı- ve lisandır. Öğrenme problemi yaşayan çocuklar için, Bilişsel fonksiyonları geliştirmeye yönelik uygulamalar mevcuttur.

DEHB de Dikkat problemlerine yönelik bilişsel çalışmalar yapılabilir. Bu çalışmalarla odaklanma, dikkati sürdürme ve dikkatin dağılmamasına yönelik egzersizler yapılıp, dikkat performanslarında gelişmeler sağlanabilir.

İlgili Yayınlar

Disleksli Erken Dönem Belirtileri

Çocuğumda Disleksi Olabilir Mi? Disleksi nörogelişimsel bir bozukluktur. Beyinde disleksiye yol açan fonksiyonel değişiklikler doğuştan itibaren vardır ve disleksi belirtileri çok küçük yaşlarda fark edilebilir. Okul çağı, öğrenmenin yoğun ve farklı olduğu bir...

Disleksi Nedir?

Disleksi ve Özel öğrenme Güçlüğü Disleksi nedir? Disleksi okumayı öğrenmede güçlük yaşanması durumudur. Disleksi dediğimizde aslında özel öğrenme güçlüğünü anlatmak istiyoruz. Özel öğrenme güçlüğü (ÖÖG); okuma, yazma ve matematik becerilerinin kazanılması ve...

Todi İletişim

Adres

Kazım Dirik Mahallesi 296/2 sok.No: 33 Bornova / İZMİR

Çalışma Saatleri

P-C: 09:00 – 16:00
Hafta sonu çalışma saatleri için lütfen iletişime geçiniz.

By Todi

i

DAHA FAZLA OKU

İlgili Yayınlar

Disleksli Erken Dönem Belirtileri

Disleksli Erken Dönem Belirtileri

Çocuğumda Disleksi Olabilir Mi? Disleksi nörogelişimsel bir bozukluktur. Beyinde disleksiye yol açan fonksiyonel değişiklikler doğuştan itibaren vardır ve disleksi belirtileri çok küçük yaşlarda fark edilebilir. Okul çağı, öğrenmenin yoğun ve farklı olduğu bir...

Disleksi Nedir?

Disleksi Nedir?

Disleksi ve Özel öğrenme Güçlüğü Disleksi nedir? Disleksi okumayı öğrenmede güçlük yaşanması durumudur. Disleksi dediğimizde aslında özel öğrenme güçlüğünü anlatmak istiyoruz. Özel öğrenme güçlüğü (ÖÖG); okuma, yazma ve matematik becerilerinin kazanılması ve...

0 Yorum